Notule
Canola- en Lupienwerkgroepvergadering
gehou op 3 Desember 2003 te Elsenburg
Opening en verwelkoming
Mnr Vermaak open die vergadering met gebed. Die Voorsitter verwelkom elkeen teenwoordig, veral die nuwe lede en gaste, mnre Hugo, G Conradie en Hawkins.
Die vergadering dra hulle dank aan Bayer Crop Science wat skryfbehoeftes beskikbaar gestel het, oor.
Presensie
Teenwoordig
Mnr GJH Scholtemeijer PNS (Voorsitter) Dr J de Kock PNS Mnr H Agenbag PNS Wes-Kaap Mnr CL Grimbeek PNS George Mnr D Hanekom DLWK Mnr HA Cerfonteyn DLWK Mnr W Voigt DLWK George Mnr C van Rooyen DLWK Caledon Mnr I Slabbert DLWK Moorreesburg Mnr A Conradie DLWK Moorreesburg Mnr G Conradie DLWK Mnr HF Hugo DLWK Ekonomie Me R de Viliers DLWK: Opleiding Dr IA Trautmann DLWK (deel van vergadering) Dr TS Brand DLWK Dr D Crafford DLWK Dr JM Laubscher DLWK Mnr D van Papendorp CBK Mnr N Mouton GSA Mnr K Schonken GSA Mnr N Vermaak GSA Nasionaal Mnr N Hawkins GSA Nasionaal Mnr C van der Merwe MKB Mnr A Haasbroek Boland Agri Mnr J Lusse CRK Mnr K Becker SOILL Mnr J Bruwer SSK Mnr L Swartz Murray Voere Mnr J Loubser Bokomo Voere Mnr JL Kellerman Agricol Mnr P Fouché Advanta Mnr C Cumming Bayer Crop Science Dr A Nel LNR-IGG Prof S Lamprecht LNR / US Prof GA Agenbag US Me L van Zyl Agri Wes-Kaap Sekretarieel Verskonings
Dr M Griessel PNS Mnr P Laubscher BNK Mnr J Truter WPK Mnr H Kotzé Bokomo Voere Mnr N Murray Murray Voere Mnr L Wille Agricol Mnr L Robertson Dr N Kotzé Agricol Dr M Hardy DLWK Personalia
Die vergadering neem kennis en wens Mnr L Robertson en Dr Crafford 'n aangename aftrede toe. Mnre G Conradie en M Ferreira sal onderskeidelik as lede van hierdie Werkgroep by hulle oorneem.
Vasstelling van die sakelys
- 9.1.1 – Prysvasstellingsprosedure
- 9.1.2 – Statutêre graderingsregulasies
- 11.2 – Kleurfotos vir PNS webtuiste
Notule van die vorige vergadering
Die notule van die vergadering gehou op 14 Augustus 2003 is goedgekeur.
Algemene oorsig
Canola
Swartland
Canola kon droogte hanteer, maar min canola is geoes. Aanplantings is meestal vir weiding gebruik. Opbrengste baie wisselvallig (0,34 tot 1,5 ton/ha) en produsente wat insekbeheer (bespuiting teen luise) toegepas het, het beter oeste gerealiseer. As gevolg van die hitte laat in die seisoen, was daar gevalle waar ruitrugmotte die bladgroen van die peule gevreet het.
Suid-Kaap
Goeie seisoen gehad en geen probleme tydens oes ondervind. Alhoewel die vegetatiewe groei goed was, was die opbrengste wisselvallig byvoorbeeld SSK gemiddeld 1,25 ton/ha; BNK gemiddeld 1,7 ton/ha.
Sekere cultivars was baie vatbaar vir swartstam en sal deur die saadmaatskappy aangespreek moet word (sien punt 9.3.1.1).
Die wisselbouproewe het as volg presteer:
Swellendam Canola na koring
Canola na gars
Canola na weiding1,9 ton/ha
1,8 ton/ha
2,0 ton/haRiversdal 1,8 ton/ha Tygerhoek 1,8 ton/ha Suidwestelike Distrikte
Meestal weiding, 1,5 ton/ha
Oos-Kaap
Opbrengste van 3 tot 4 ton/ha onder besproeiing. Goeie kwaliteit, maar produsente moet oespraktyke nog onder beheer kry.
Somerreënvalstreke
By Prieska is 3 ton/ha onder spilpunt geoes, maar produsente sukkel met oestoerusting.
Lichtenburg – rekord koue eis sy tol en opbrengs van 2 ton/ha kon realiseer. Produsente is entoesiasties en potensiaal lyk goed.
Lupiene
Swartland
Geen oes.
Suid-Kaap
Min gesaai en onkruidbeheer was 'n probleem. Die wisselbouproewe het die volgende opbrengste realiseer:
Tygerhoek 2,85 ton/ha Riversdal 2,5 ton/ha Swellendam 1,5 ton/ha SWD
Opbrengs van 3,5 ton/ha op droëland kon realiseer.
Oesskatting
Volgens die NOK is die November oesskatting soos volg:
Canola 44 200ha 38 605 ton Lupiene 10 100ha 3 535 ton Prysvooruitskatting en internasionale markinligting
Dr de Kock rapporteer namens Dr Griessel dat die gemiddelde invoerprys vir soja-oliekoek (47% proteïen) geland in Kaapstad volgens internasionale voorsienings posisie op R2 215 per ton bereken word.
Die volgende wisselkoers is gebruik: $1 VSA = R6,75
Die relatiewe waarde van volvet canola is soos volg:
Canola
Pluimvee (94%) R2 082 Varke (100%) R2 215 Suiwel (58%) R1 285 Die relatiewe waarde van canola oliekoek is dus soos volg:
Pluimvee (53%) R1 174 Varke (65%) R1 440 Suiwel (60%) R1 329 Lupiene
Die relatiewe waarde van lupiene behoort soos volg te wees:
L. albus (Esta) Pluimvee (75%)
Suiwel (80%)R1 661
R2 772L. angustifolious (Merrit) Pluimvee (53%)
Suiwel (52%)R1 174
R1 152L. luteus (Juno) Pluimvee (63%)
Suiwel (73%)R1 395
R1 617
COMBUDS – canola
Neem kennis en besluit dat vordering en opsigte van die aanpassing van die kostegids afgewag word.
Daar word rapporteer dat mnr Hugo (DLWK) vroeg in 2004 sal begin werk aan die finalisering van die combuds vir canola.
Die voorsitter sal met mnr Deon Joubert kontak maak en vra dat hy die ekonome sal bystaan. Die vergadering besluit dat terugvoering oor die combuds afgewag word.
H Hugo
Die vergadering neem kennis van die canola bedryfstakbegroting vir die Swartland 2003 soos voorgelê en toegelig. Besluit dat die dokument ter inligting by die notule aangeheg word.
Daar word ook besluit dat mnr van der Merwe sal vergelyk hoe die syfers teenoor die van koring vertoon, en die vergelyking vir kennisname aan die Werkgroep sal voorlê.
C van der Merwe
Reeks artikels insake onkruidbeheer
Neem kennis dat die artikels in SA GRAAN publiseer is en op GSA webtuiste verskyn GSA is bereid om afskrifte op aanvraag beskikbaar te stel.
Besluit dat die saak as afgehandel beskou word.
Onkruidbeheer – artikel in Canolafokus
Neem kennis dat 'n artikel oor onkruiddoderweerstand in die September uitgawe verskyn het en die saak as afgehandel beskou word.
Produksie area kaarte
Neem kennis dat die aanpassings van die produksie area kaarte gedoen is en voltooi kan word sodra die combud inligting beskikbaar is.
Besluit dat mnr Hugo dit met mnr Wallace sal opvolg en aan die Werkgroep terug rapporteer.
Mnr Hugo
Nasionale cultivarproewe
Canola
Bemesting
Dr de Kock rapporteer oor die werksaamhede van die Taakgroep en dat daar op die volgende prioriteitsplasing vir navorsing ten opsigte van bemesting besluit is, naamlik:
- N-Bestuur
Hoeveelheid (peile)
Skedulering
N – Draers
N – Plasing
N – Toetser
Wisselbou x N
Cultivar x N
Plantestand x N - Swael x N
- Kalsium x N
- Fosfor (P) x Potas (K)
- Mikro-elemente
- Plantestand x N
Daar word reeds werk deur Kynoch (N-bestuur op droëland) en deur Dr Nel van LNR-IGG (hoeveelhede en N-toetser onder besproeiing) gedoen. Daar sal nou bepaal word tot watter mate bestaande projekte (wisselbouproewe van dr Hardy ingesluit) moontlik uitgebrei kan word om die ontbrekende navorsing te kan akkommodeer of watter addisionele projekte van stapel gestuur moet word.
Besluit dat
- die prioriteite soos deur die Taakspan voorgestel, aanvaar word en daarvolgens onderhandel kan word; en
- daar by die volgende vergadering vordering rapporteer sal word.
Dr de Kock
Dit word gemeld dat in gevalle waar koring na canola gesaai is, 'n hoër opbrengs behaal is, maar 'n laer proteïen-inhoud van die koring realiseer het. Dit word beklemtoon dat aangesien canola baie stikstof uit die grond onttrek en die daaropvolgende gewas soos koring voldoende stikstof nodig het om vir die (hoër) opbrengs 'n goeie proteïen-inhoud te kan realiseer, die regte N-Bestuur van die uiterste belang is om die optimum oes te verseker. Bemesting, veral stikstof toediening, moet aan die hand van grondontledings wat voor die grond voorbereidingsproses gedoen is, bepaal word. Neem kennis dat onttrekkings tabelle vir N beskikbaar is. Sien ook inligting onder punt 11.1 van hierdie notule.
Besluit dat
- die belangrikheid van die korrekte stikstoftoediening vir canola en opvolg gewasse om die optimum opbrengs en kwaliteit te verseker, voor planttyd weer onder produsente se aandag gebring moet word; en
- die nodige artikel in die Canolafokus en SA GRAAN publiseer moet word.
H Agenbag
N Vermaak- N-Bestuur
Besigheidsplan vir canola
Neem kennis en besluit dat nader besonderhede oor die besigheidsplan teen Februarie vergadering rapporteer sal word.
Dr de Kock
Prof Agenbag rapporteer oor die aansoek vir addisionele navorsingsbefondsing vir canola ("verhoogde produksie van canola") wat by THRIP ingedien is en dat 'n antwoord afgewag word. Dit sal by die besigheidsplan ingesluit word.
Besluit dat terugvoering oor die THRIP aansoek afgewag word.
Dr de Kock
Saadbehandeling teen swamme en insekte
Prof Agenbag rapporteer oor die (agronomiese) werk op canola wat in die glashuis gedoen is met grond van verskillende lokaliteite en onder verskillende vog toestande. Neem kennis van die waarnemings wat gemaak is en dat daar wel voordele aan saadbehandeling te gebruik is. Dit bly egter noodsaaklik om die regte dosis van saadbehandeling toe te pas sodat kiemkragtigheid nie ingeboet word nie.
Prof Lamprecht rapporteer vordering met die plantpatologiese werk (identifikasie van swam spesies in die grond) en dat 'n aansoek om finansiering vir die voortsetting van die projek aan PNS voorgelê is.
Middels wat in die proewe gebruik word, is middels wat in die buiteland geregistreer is sowel as plaaslike kombinasies. Werk word in samewerking met chemiese maatskappye, soos Syngenta, gedoen. Indien die behandeling effektief blyk te wees, sal aansoek om registrasie vir gebruik in Suid-Afrika gedoen word.
Proewe met saadbehandeling by lupiene is ook gedoen en resultate sal rapporteer word.
Daar word besluit dat
- vordering metsaadbehandeling teen swamme en insekte by canola en lupiene by die volgende vergadering rapporteer sal word; en
Prof Agenbag
Prof Lamprecht - aangesien die middels wat in die proewe gebruik word, nog nie in Suid-Afrika registreer is nie, dit nie by produsente aanbeveel mag word nie.
Alle lede
- vordering metsaadbehandeling teen swamme en insekte by canola en lupiene by die volgende vergadering rapporteer sal word; en
Nasionale cultivarproewe en chemiese ontledings
Neem kennis van die opbrengs resultate van die 2003 oes en besluit dat
- die resultate van die 2003 oes se cultivarproewe verwerk en in die Januarie 2004 Canolafokus publiseer sal word; en
- 'n (elektroniese) afskrif vir plasing in SA GRAAN beskikbaar gestel sal word.
Mnr Hanekom
Die resultate van die TRP en Olie-inhoud ontledings van canola (2002 oes) word aan die vergadering voorsien.
Besluit dat
- daar voortgegaan word om proteïen en olie-ontledings van die canola en lupine cultivars soos gebruik in die cultivarproewe, ook met die oog op moontlike toekomstige statutêre graderingsregulasies vir canola, te doen;
- Mnr Hanekom vir Dr Brand wie se afdeling vir die ontledings verantwoordelik is, een maand vooraf kennis moet gee wanneer die monsters vir ontleding beskikbaar sal wees;
- Verdere reëlings om die proses meer vaartbelyn te maak, administratief tussen PNS en DLWK getref moet word; en
- Resultate van die 2003 oes se chemiese ontledings afgewag word.
Dr de Kock
Dr Brand
Mnr Hanekom
Lupiene
Resultate: chemiese ontledings 2001/2002
Neem kennis van die resultate van die TRP en Olie-inhoud ontledings van lupiene (2002 oes) soos aan die vergadering voorgelê en besluit dat met die chemiese ontledings van die cultivars (2003 oes) voortgegaan moet word (verwys besluit onder punt 8.1.4).
Mnr hanekom
Dr BrandNasionale cultivarproewe
Neem kennis dat die oes van lupienproewe nog nie afgehandel is nie.
Besluit dat
- die opbrengs resultate van die 2003 proewe nadat dit geoes is, verwerk sal word en ter inligting in die Januarie 2004 Lupino publiseer sal word; en
- 'n (elektroniese) afskrif vir publikasie in die SA GRAAN voorsien sal word.
Mnr Hanekom
Inligtingspamflet / nuusbrief
Canolafokus
Neem kennis dat die volgende uitgawe in Januarie 2004 verskyn.
Besluit dat
- die volgende artikels vir publikasie geoormerk word:
- Cultivarproefresultate;
- Resultate van Slakwerkgroep;
- Inligting oor stikstoftoediening veral met die oog op opvolggewasse;
- Faktore wat 'n rol speel in prysbepaling; en
- afskrifte van alle artikels vir publikasie in SA GRAAN voorsien moet word; en
- daar oor moontlike alternatiewe metodes om die nuusbriewe en/of inligting meer effektief te versprei, met GSA onderhandel sal word.
Redaksie
- die volgende artikels vir publikasie geoormerk word:
Lupino
Neem kennis dat die volgende uitgawe in Januarie 2004 verskyn.
Besluit dat
- die volgende artikels vir publikasie geoormerk word: Cultivarproefresultate; en
- afskrifte van alle artikels vir publikasie in SA GRAAN beskikbaar gestel sal word.
Redaksie
Behoeftes van
Mark – Canola
Prysvasstellingsprosedure
Neem kennis en besluit dat
- die verskillende faktore wat prysvasstelling in die veevoer sowel as die olie-persbedryf binne die vryemark omgewing beïnvloed, vir produsente in perspektief gestel moet word; en
- Dr Griessel versoek word om in oorleg met GSA Nasionaal Kantoor 'n artikel oor die vasstelling van pryse vir publikasie in die Canolafokus en SA GRAAN moet voorberei.
Dr Griessel
Statutêre graderingsregulasies
Neem kennis dat CBK/GSA die moontlikheid van statutêre graderingsregulasies vir canola bespreek het en besluit het dat daar vir die huidige by die informele graderingsregulasies van die verskillende kopers volstaan word. Met die oog op moontlike toekomstige oorvoorsieningsituasies is daar met die proses begin om eenvormige statutêre regulasies te ontwikkel. Die proses sal inklusief wees en konsepvoorstelle sal vir alle rolspelers in die bedryf, hierdie PNS Werkgroep ingesluit, vir kommentaar beskikbaar wees. Onderhandelings sal in oorleg met Departement Landbou, Afdeling Plant en Gehaltebeheer geskied.
Besluit dat die Werkgroep op hoogte van vordering met die proses om statutêre graderingsregulasies te ontwikkel, gehou sal word.
N Vermaak
D van Papendorp
Mark – Lupiene
Daar word kennis geneem dat die markmeganisme van lupiene nog steeds problematies is. Vooruitkontrakte vir lupiene is nie prakties haalbaar nie. Die wisselende volumes belemmer die bemarkingsproses aangesien veevoer maatskappye volhoubare groter volumes verkies.
Produsente – Canola
Pes- en plaagbeheer
Swartstam
Neem kennis dat die verslag van die swartstamprojek voltooiing nader en by die volgende vergadering gereed sal wees. Die resultate behoort die risiko van swartstamblootstelling van die verskillende cultivars ("rating") aan te spreek.
Besluit dat
- die verslag van die Swartstamprojek afgewag word en die inligting aan produsente en saadmaatskappye deurgegee moet word; en
Mnr M Ferreira
- navorsers, nasionale cultivarproewe ingesluit, enige waarnemings byvoorbeeld vatbaarheid vir swartstam, in hulle resultate moet aandui en na die betrokke saadmaatskappy verwys.
Daar word rapporteer dat sekere Varola cultivars die afgelope seisoen deur swartstam aangeval is. Advanta onderneem dat saad van cultivars met 'n hoë swartstam risiko in die buiteland teen swartstam behandel gaan word, voordat dit in die handel beskikbaar gestel sal word. Swartstam spore versprei veral gedurende of kort na die saaitydperk. Die behandeling behoort die saad en plant gedurende die hele seisoen te beskerm.
Besluit dat
- saadmaatskappye op die saadverpakking se etikette moet aandui waarvoor en waarmee saad behandel is; en
Advanta
Agricol - Advanta tydig vir die landboubesighede / voorligters in kennis moet stel watter cultivars teen swartstam behandel gaan word.
Advanta
- die verslag van die Swartstamprojek afgewag word en die inligting aan produsente en saadmaatskappye deurgegee moet word; en
Voorkoms en monitering van bogrondse insekte en plae, slakke
Dr Laubscher gee terugvoering oor die monitering van bogrondse insekte asook die Slakwerkgroep se vergadering wat op 2 Desember gehou is. Notule van daardie vergadering word ter inligting by hierdie notule aangeheg.
Daar word voortgegaan met proewe om onder andere die invloed van bewerking stelsels op die slakpopulasie te bepaal.
Mnr van Rooyen sal ook via die opnames vir die kompetisie data versamel en waarnemings maak. Daar word ook kennis geneem dat daar in die Heidelberg area tydens oestyd toringslakkies op die canolaplante voorgekom het, wat in die oesproses tussen die saad beland het.
Besluit dat
- die verslag deur die Slakwerkgroep aanvaar word en verdere inligting oor die voorkoms en beheer van slakke rapporteer sal word soos dit beskikbaar raak; en
Dr Laubscher
Mnr Agenbag - die populêre publikasie oor die gebruik van lokaas vir slakke ter inligting in die Canolafokus en SA GRAAN publiseer sal word.
Redaksie
- die verslag deur die Slakwerkgroep aanvaar word en verdere inligting oor die voorkoms en beheer van slakke rapporteer sal word soos dit beskikbaar raak; en
Plantmetodes vir beter vestiging van canola
Neem kennis en besluit dat die resultate van die afgelope oes beskikbaar gestel sal word.
Prof Agenbag
Produsente – Lupiene
Alkaloïedvlakke / gestandardiseerde betroubaarheidstoets
Dr Brand rapporteer dat die monsters wat in Australië ontleed is, se syfers gebruik word om die apparaat op Elsenburg te kalibreer. Daar word nog probleme ten opsigte van die onakkuraatheid van die laboratoriumtoets ondervind.
Besluit dat die probleme met die kalibrering van die plaaslike apparaat vir die bepaling van alkaloïedvlakke tussen PNS en DLWK opgevolg en aangespreek moet word.
Dr Griessel
Dr BrandVordering oor die gebruik van bitter lupiene in volstruisvoeding
Daar word kennis geneem dat die loodsprojek om die aanvaarbaarheid van lupiene as volstruisvoeding te toets, getoon het dat volstruise eerder bitter lupiene in gemaalde vorm as die heel pitte verkies. Die afkeur van die heel pitte kan moontlik eerder aan kleur as smaak toegeskryf word.
Besluit dat daar na aanleiding van gesprekke tussen PNS en DLWK oor die voortsetting van die projek oor volhoubaarheid van bitterlupiene in die volstruis dieet besluit sal word. Vordering word afgewag.
Dr Griessel
Dr Brand
Saad – canola
Neem kennis dat voldoende saad beskikbaar sal wees en besluit dat saad maatskappye vir tydige aflewering voorsiening sal maak en inligting omtrent vooraf saadbehandeling op die etikette sal aandui.
Advanta
AgricolSaad – lupiene
Neem kennis dat voldoende saad beskikbaar sal wees en besluit dat saad maatskappye vir tydige aflewering voorsiening sal maak.
Advanta
AgricolInligtingsdae 2004
Neem kennis van die volgende geleenthede wat vir 2004 skeduleer is:
3 Februarie 2004 CBK Konferensie ingelyf by GSA Suid-Kaap
Jaarvergadering op Bredasdorp – aankondiging van Canola Boer van die Jaar vir die Suid-Kaap.4 Februarie 2004 CBK Konferensie ingelyf by GSA Swartland
Jaarvergadering op Moorreesburg16 Maart 2004 SKOG Voorsaai Inligtingsdag 18-21 Mei Nampo (GSA) Oesdag 1 en 2 September Besigtiging van nasionale cultivarproewe 7 September SKOG dag 8/9 September BNK Megadag 16 September CRK Boeredag Neem kennis dat alle GSA lede van Streke 26 en 27 die jaarvergaderings van 3 en 4 Febraurie 2004 mag bywoon en dat reëlings getref sal word dat lede van die Werkgroep as gaste uitgenooi sal word.
Besluit dat die volgende vergaderdatums vir 2004 bevestig word:
- 5 Februarie 2004
- 15 April 2004
- 9 Junie 2004
- 12 Augustus 2004
- 2 Desember 2004
Super Canolakompetisie
Neem kennis dat daar onderskeidelik 12 en 21 deelnemers in die Swartland en Suid-Kaap was en dat die uitslag vroeg in 2004 bekend gemaak sal word (3 Febraurie vir Suid-Kaap en 4 Februarie of 16 Maart vir Swartland?).
C van Rooyen
I SlabbertWeervooruitskatting
Neem kennis van die inligting oor die weervooruitsigte vir die volgende paar maande soos deur mnr Cerfonteyn verskaf en toegelig.
H Cerfonteyn
Navorsingsbeplanning
Canola
Platsny en doodspuit
Neem kennis en besluit dat die saak voorlopig daar gelaat word en mnr Hanekom sal aandui wanneer dit weer ter sprake sal wees.
Weerstandbiedendheid: raaigras
'n Artikel oor "'n Geïntegreerde Beheerstrategie ter voorkoming van onkruiddoder weerstand", het reeds in die Canolafokus verskyn. Neem kennis dat die verslag van DLWK (Dr Crafford) se navorsing ten opsigte van toets vir effektiewe chemiese beheer met verskillende middels, gereed is en besluit dat die DLWK se verslag tydens die Februarie 2004 vergadering sal dien.
Mnr Ferreira
Daar word ook besluit dat die US genooi word om vordering ten opsigte van hulle navorsing oor die weerstand teen chemiese beheer (Dr Pieterse) kortliks aan die Werkgroep te rapporteer. Die werk word deur Wintergraannavorsingstrust finansier.
Voorsitter sal reël
Lupiene
Chemiese onkruidbeheer – Simasien noodregistrasie
Geen verdere inligting is beskikbaar nie.
Dr Griessel
Ander sake
Opsomming van Austrliese navorsing oor stikstofbemesting
Neem kennis van die Australiese artikel wat ter inligting aan lede beskikbaar gestel word, "Effects of sowing time and nitrogen fertiliser on canola and wheat. Dry matter production, grain yield and yield components." Lede wat verdere inligting verlang, kan die Australian Journal of Agriculture Research, 2001, 52, 623-643, raadpleeg.
Kleurfoto's vir PNS webtuiste
Besluit dat lede van die Werkgroep wat oor interessante foto's beskik wat vir publikasie gebruik mag word, dit vir gebruik in die PNS webtuiste beskikbaar moet stel. Foto's kan aan mnr H Agenbag voorsien word.
Alle lede
Volgende vergadering
Neem kennis dat die volgende vergadering op 5 Februarie 2004 gehou word.
Afsluiting
Die voorsitter wens almal 'n Geseënde Feesgety toe. Die CBK dra hulle dank en waardering vir die PNS se bydrae tot die ontwikkeling van die bedryf oor. Die vergadering word na 'n woord van dank aan elkeen afgesluit en vir 'n kaas-en wyngeselligheid verdaag.